Kolędy – radosny czas świąt

Kolędy i pastorałki doskonale wprowadzają bożonarodzeniowy klimat do naszego domu. Wspólne kolędowanie przy wigilijnym stole to prawdziwa polska tradycja. Mało kto potrafi wyobrazić sobie święta Bożego Narodzenia bez śpiewania kolęd. Napełniają one nasze cztery ściany spokojem i radością. Zarówno kolędy dla dzieci, kolędy góralskie, jak i kolędy na gitarę tworzą niezwykłą atmosferę i unikalny charakter pasujący do klimatu tradycyjnych, polskich świąt. Polskie kolędy i pastorałki przewyższają wszystkie inne bożonarodzeniowe pieśni. Kolędy świąteczne to utwory, które wyrażają radość z okazji narodzin Chrystusa. Te najpiękniejsze kolędy bardzo często są tłumaczone na inne języki. 

Polskie kolędy- element świątecznej tradycji 

Bożonarodzeniowe spotkania rodzinne mają swój stały schemat, o którym zgodnie z tradycją nie należy zapominać. W domach osób wierzących podczas Wigilii czyta się Pismo Święte, dzieli się opłatkiem i składa życzenia najbliższym. Na stole przykrytym białym obrusem znajduje się 12 potraw i oczywiście nakrycie dla zbłąkanego wędrowca. A pojawienie się pierwszej gwiazdki na niebie oznacza czas na prezenty. O północy udajemy się na pasterkę i zgodnie z tradycją to moment, od którego zaczynamy śpiewać kolędy polskie – noc z 24 na 25 grudnia. Zazwyczaj pasterka rozpoczyna się od kolędy świątecznej ,,Cicha noc”. Popularne są także takie kolędy polskie jak ,,Przybieżeli do Betlejem” i ,,Wśród nocnej ciszy”. 

Kolędy góralskie

Kolędy góralskie to także bardzo popularne kolędy świąteczne, zwłaszcza w domach części Beskidu Śląskiego i Sądeckiego, Pienin i Żywiecczyzny. Są one elementem żywej kultury. Oczywiście najbardziej znane są w Zakopanem i najbliższych okolicach, które składają się na ,,Skalne Podhale”. Góralskie kolędy dla dzieci i kolędy na gitarę znane są również na Podhalu – Nowy Targ i obszary aż po pasmo Gorców.

Kolędy na gitarę

Dostępnych jest wiele kolęd i pastorałek, które nadają się do zagrania na konkretnym instrumencie. Pozwala to na zagranie ich niezależnie od tego, czy grasz na fortepianie, gitarze, smyczkach, trąbce, puzonie, a nawet ukulele.  Wspólne śpiewanie i granie kolęd na dowolnym instrumencie może umilić świąteczny czas w rodzinnym towarzystwie. Bardzo ciekawym rozwiązaniem są opracowania, które obrazują na przykład chwyty gitarowe lub na flet, które można nawet zagrać bez znajomości czytania nut. Do najpopularniejszych kolęd i pastorałek, które można zagrać zalicza się:
∙ Cicha noc,
∙ Wśród nocnej ciszy,
∙ Pójdźmy wszyscy do stajenki,
∙ Przybieżeli do Betlejem,
∙ W żłobie leży,
∙ Gdy śliczna Panna,
∙ Lulajże Jezuniu,
∙ Jezus malusieńki.

Najpiękniejsze polskie kolędy 

Kolędy świąteczne to bardzo istotny punkt w dorobku muzyki polskiej – dla wielu osób kolędy polskie to utwory powiązane z sentymentalnymi wspomnieniami i emocjami odczuwanymi podczas niezwykłej atmosfery Bożego Narodzenia i spotkania z rodziną. Dodatkowo kolędy i pastorałki cieszą się tak dużą popularnością, że stale górują nad wszystkimi innymi nowoczesnymi, świątecznymi piosenkami.

Kolędy polskie - „Gdy się Chrystus rodzi”

Do najstarszych kolęd polskich zalicza się ,,Gdy się Chrystus rodzi”. Jest to dzieło anonimowego autora, choć często jest błędnie przypisywane Piotrowi Skardze. Po raz pierwszy pojawiło się w zbiorze „Pastorałki i kolędy z melodyjami, czyli piosnki wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane a przez X. M. M. M. zebrane” księdza Michała Mioduszewskiego z 1843. Jednak jego data powstania sięga przełomu XVI i XVII wieku – wyróżniającej się epoki baroku, w czasach której powstało bardzo dużo dzieł muzycznych. Odpowiadając ówczesnym trendom, kolęda ta składa się z elementów śpiewu chóralnego i fragmentów tanecznych. Utwór został przetłumaczony na kilka języków obcych jak na przykład szwedzki.

„Pójdźmy wszyscy do stajenki” – kolędy świąteczne

Jest to bardzo lubiana polska kolęda, która charakteryzuje się marszowym charakterem, przez który wspólne kolędowanie staje się bardziej wesołe i energiczne. Zazwyczaj autorzy pierwotnych słów i melodii nie są znani i tak samo jest w tym przypadku. Melodia do tej kolędy zmieniana była wiele razy, w zależności od okresu i regionu, gdzie ją wykonywano – jej różne formy znajdują się na przykład w kantyczkach karmelitańskich, „Pastorałkach i kolędach z melodyjami”, a także „Śpiewniczku” Jana Siedleckiego z 1878 roku – czyli wersji pochodzącej z Krakowa, która jest obecnie najbardziej popularna.

Kolęda „Pieśń o narodzeniu Pańskim”

Ten mało znany tytuł to nazwa kolędy, która jest rozpoznawalna jako „Bóg się rodzi”. Jej autorem jest Franciszek Karpiński na zlecenie Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. Po raz pierwszy została wykonana w Starym Kościele Farnym w Białymstoku, w 1792 roku. Charakteryzuje się znajdującymi się w niej oksymoronami i nieco wzniosłym charakterem. Wykonywano ją na różne melodia, a autor tej ostatniej wersji nie jest znany, ale niektórzy uważają za niego Karola Kurpińskiego. Za inspiracje uznaje się polonezy koronacyjne królów polskich.

„Lulajże, Jezuniu”

Ta popularna kolęda została napisana na początku XVIII wieku, a jej melodia, w małym stopniu odmienna od współczesnej, opublikowana została drukiem w zbiorze księdza Michała Mioduszewskiego. Utwór jest znany również w innych krajach europejskich jak na przykład we Francji. Kolęda charakteryzuje się tym, że jest obecna w kulturze. „Lulajże, Jezuniu” pojawiło się na przykład w „Wigilii na Syberii” Jacka Kaczmarskiego oraz „Betlejem Polskim” Lucjana Rydla. Melodie tej popularnej kolędy można usłyszeć także w utworze Fryderyka Chopina w „Scherzo h-moll op. 20”.

Kolędy świąteczne, mimo że zmieniały swoje wersje na przestrzeni lat, to nadal są bardzo istotnym elementem zbiorowej, muzycznej świadomości. Jednocześnie mają bardzo duże oddziaływanie na kształtowanie się ludzkich wspomnień. Znajomość ich historii i funkcji, jakie pełnią w kulturze, może wpłynąć na zmianę sposobu, w jaki je odbieramy. Przykładowo mogą spowodować, że to wspólne, rodzinne śpiewanie kolęd będzie jeszcze bardziej niezwykłe i magiczne.