Jak spędzić Święta Bożego Narodzenia zgodnie z wiarą katolicką?

“On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi”. (Flp 2,6-7). Tak św. Paweł opisał tajemnicę Wcielenia Boga, który narodził się w Betlejem. Święta Bożego Narodzenia mogą być czasem wejścia w głębię tego wydarzenia, stać się biblijnym czasem łaski, ale mogę być też wydmuszką — duchową pustką otoczoną skorupką świątecznych tradycji. Kościół wiedząc, że potrzebujemy zatrzymania, by przygotować się, do przeżywania Misterium Bożego Narodzenia dał nam czas Adwentu. Nie można dobrze przeżyć czasu świąt, nie znajdując czasu na przeżycie Adwentu.

Czuwajcie — oto Król przybędzie!
Łacińskie słowo “adventus” oznacza “przyjście”. Dawniej oznaczało przybycie zwycięzcy do zdobytego miasta, króla do nowo podbitych ziem. Nic więc dziwnego, że w pewnym momencie chrześcijanie zaczęli nim określać czas, który przypomina o przyjściu Pana Zastępów — Króla Chwały (por. Ps 24). Najpierw o tym ostatecznym nadejściu, czyli Paruzji i Sądzie Ostatecznym, później o tym pierwszym.

Ewangelia z pierwszej niedzieli tegorocznego Adwentu jasno wskazuje, co jest istotą tego okresu. W krótkiej perykopie składającej się z czterech zdań, cztery razy powtarza się słowo „czuwajcie” (Mk 13, 33-37). Mamy więc być czujni, by nie zmarnować danego nam czasu, mamy być uważni, by nie przegapić Bożych natchnień, mamy rozpoznać swoją sytuację moralno-duchową, by zobaczyć, co w naszym codziennym życiu przeszkadza mi, w relacji z Panem.

Sens postanowień adwentowych
Dlatego istotne jest, by postanowienia adwentowe, pomogły nam bardziej kochać Boga i naszych bliskich. Wszak Jezusowi chodzi o miłość wyrażającą się w czynach, o czym dobitnie mówi o w adwentowej przypowieści o Sądzie Ostatecznym. Jej podsumowaniem są słowa  „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25, 40). Na pewno warto popracować nad modlitwą, która jest podstawową formą budowania relacji z Bogiem, nad jej systematycznością i jakością. Nieraz wymaga to wyjścia poza schematy myślenia, o tym kiedy i gdzie się modlić, by znaleźć optymalny czas, w którym rzeczywiście zatrzymamy  się i poświęcimy go na bycie z Jezusem. Podejmując adwentowe wyzwania, warto podejść do nich racjonalnie i zwrócić uwagę na kilka rzeczy:

• lepiej skupić się postanowieniach pozytywnych (co zrobimy) niż negatywnych (czego nie będziemy robić);
• postanowienie powinno być konkretne i mierzalne (zamiast „będę się więcej modlił” lepiej „codziennie, w drodze do pracy będę słuchał ewangelii z dnia” „codziennie wieczorem podziękuję Bogu za każde dobro, które mnie dziś spotkało” itd.);
• najlepiej zaczynać od małych rzeczy, ale wykonywanych codziennie;

Spowiedź to podstawa
Przemiana naszego życia, choćby była niewielka, będzie skuteczna wtedy, gdy w naszych umysłach żywe pozostaną słowa Psalmu 127: “Jeżeli Pan domu nie zbuduje, na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą. Jeżeli Pan miasta nie ustrzeże, strażnik czuwa daremnie”. To Jego pomocy potrzebujemy, a On udziela jej między innymi przez sakramenty. Nie zawsze pamiętamy, że do spowiedzi idziemy, nie tylko po przebaczenie grzechów (łaska uświęcająca), ale również po pomoc w poprawie naszego życia (łaska uczynkowa). Niektórzy katolicy przesuwają spowiedź na czas tuż przed świętami, bo boją się, że inaczej nie wytrwają w stanie łaski do Bożego Narodzenia. To bardzo głupia postawa, niemająca nic wspólnego z katolicyzmem. Nie ma czegoś takiego jak  zbyt częsta spowiedź. Za każdym razem gdy popełnimy grzech ciężki, powinniśmy z niej korzystać i od niej zaczynać Adwent.

Wrócić do szarej godziny
W dawnej Polsce, szczególnie na wsiach kultywowano zwyczaj szarej godziny, dzięki czemu łatwiej było w Adwencie zatrzymać się i wyciszyć. Był to czas między godziną 15.00 a 17.00 gdy zapadał zmierzch. Zaprzestawano wówczas wszelkich prac, zbierano się w jednym pomieszczeniu, rozmawiano, wspominano, opowiadano się o dawnych zwyczajach, oddawano się wspólnej modlitwie. Dziś szara godzina może wyglądać inaczej, może trwać krócej ale jeśli będzie obecna w naszym życiu, na pewno lepiej przeżyjemy Adwent i Boże Narodzenie. Niezależnie od tego czy to będzie zaplanowany czas bez komputera i telefonu, przeznaczony na lekturę Pisma Świętego, modlitwę osobistą, spędzanie czasu z  dziećmi przy wykonywaniu zadań z kalendarza adwentowego — wyda owoce w naszych relacjach z Bogiem i ludźmi.

Rekolekcje i Nowenna do Bożego Narodzenia
„Narodzi się nam Malutki,  a zwać się będzie Bogiem Mocnym.  Zasiądzie na tronie Dawida, Ojca Swojego i będzie panował potężnym ramieniem”. To słowa Nowenny do Bożego Narodzenia, którą rozpoczynamy 16 grudnia. Jej pełny tekst można znaleźć bez problemu w internecie, czasem określana jest też Nowenna przed Bożym Narodzeniem. Jest ona przepełniona biblijną duchowością, przez nawiązania do starotestamentalnych zapowiedzi przyjścia Mesjasza. Możemy ją recytować, możemy też śpiewać. Najlepiej już na początku Adwentu ustawić sobie w telefonie przypomnienie o tej dacie, by nie stracić szansy na włączenie tych pięknych tekstów do swojej modlitwy osobistej. Dopełnieniem nowenny mogą być rekolekcje, organizowane w naszych parafiach, które są kolejną okazją do zatrzymania się, karmienia się Słowem Bożym i Eucharystią

Świąteczne przygotowania a chrześcijańska hierarchia wartości
Boże Narodzenie powinno być czasem pełnym radości, spokoju i wspólnego przeżywania chwil w gronie najbliższych. Dlatego tak ważne jest adwentowe wyciszenie. Jednakże, w gorączce przygotowań do świąt, łatwo jest zapomnieć o istocie tego wyjątkowego okresu. Zwyczaje świąteczne, takie jak ozdabianie domu, gotowanie wykwintnych potraw czy szukanie idealnych prezentów, z pewnością mają swoje miejsce i wartość. Niemniej jednak, zanim całkowicie bezrefleksyjnie oddamy się temu wirowi świątecznych przygotowań, warto zastanowić się, czy nie zapominamy o najważniejszym aspekcie Bożego Narodzenia.

W tych dniach, kiedy tętniące życiem ulice przybierają świąteczne dekoracje, a zapach pieczonych pierniczków unosi się w powietrzu, łatwo zagubić się i zapomnieć, że istotą tego czasu jest spotkanie z Jezusem, również w drugim człowieku. Przygotowania do świąt powinny być okazją do budowania więzi z rodziną, przyjaciółmi i przede wszystkim z Bogiem, a nie przyczyną stresu, kłótni i nadmiernego zmęczenia.

Warto zastanowić się, czy wszystkie elementy przygotowań są tak istotne, by poświęcać im tyle czasu, że brakuje go na modlitwę i refleksję. Lepiej zrezygnować z pewnych tradycji czy perfekcyjnych dekoracji, jeśli ich realizacja powoduje chaos, rozdrażnienie i brak czasu na spokojne rozmowy z rodziną czy chwilę skupienia na tajemnicy narodzenia Pana. Czasami może się okazać, że rezygnacja z części materialnych przygotowań typu 12 potraw na wigilijnym stole może pomóc w głębszym przeżyciu tego okresu.

Wspólne kolędowanie
W katolickiej tradycji, Boże Narodzenie nie jest jedynie świętem, które obchodzi się w gronie rodziny, ale także czasem, kiedy wspólnota kościelna zbiera się, by świętować narodzenie Jezusa Chrystusa. Jednym z pięknych i cenionych elementów tego okresu jest tradycja wspólnego śpiewania kolęd. To nie tylko muzyczne wydarzenie, ale również sposób, dzielenia się radością z narodzenia Zbawiciela.

Niebagatelne jest także znaczenie edukacyjne, jakie niesie ze sobą tradycja śpiewania kolęd. Dzieci uczą się wartościowych treści, odkrywając piękno słów kolędowych, pełnych poezji i teologii a dorośli, mają szansę na pogłębienie zrozumienia Tajemnicy Wcielenia. W wyrażeniu “wspólne kolędowanie” oba słowa są równie ważne, chodzi o tworzenie wspólnoty i wyrażaniu wiary przez śpiew, dlatego nie powinno się zastępować tego zwyczaju słuchaniem kolęd z odtwarzaczy.


A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas…
Czy można napisać artykuł o katolickim przeżywaniu Bożego Narodzenia bez szczegółowego opisu przebiegu wieczerzy wigilijnej? Można, bo każda rodzina ma swoje własne tradycje, a samo spożywanie świątecznego posiłku nie jest najważniejsze. Przypomina nam o tym zarówno zwyczaj czytania fragmentu ewangelii o narodzinach Jezusa jak i sama etymologia słowa wigilia (łac. vigilare - czuwanie). Tak więc czuwamy, czekamy na to, by pójść do współczesnej groty betlejemskiej, gdzie spotkamy realnie obecnego Pana pod postaciami chleba i wina.  "Kościół żyje dzięki Eucharystii" (encyklika “Ecclesia de Eucharistia”). Te słowa nie tylko odzwierciedlają codzienne doświadczenie wiary, ale także ukazują istotę tajemnicy Kościoła. Uczestnictwo w Mszy Świętej, a zwłaszcza w Pasterce, staje się wyjątkowym momentem jednoczenia się z tajemnicą Bożego Narodzenia. Poprzez celebrację Eucharystii, wierni w sposób szczególny współuczestniczą w ofierze Chrystusa, przyjmując Jego Ciało i Krew. Boże Narodzenie staje się wówczas czasem głębszego zjednoczenia ze Zbawicielem. To nie tylko celebracja narodzin Jezusa, ale także spotkanie z Nim w sakramentalny sposób, zgodnie z Jego obietnicą: "A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata." (Mt 28, 20). Przeżywanie tych chwil w gronie wspólnoty wierzących dodatkowo umacnia więzi wiernych z Kościołem. To czas modlitwy, wdzięczności za dar Bożego Narodzenia, a jednocześnie okazja do spotkania z żywym Bogiem. Dlatego udział w pasterce i innych mszach świętych nie jest dopełnieniem obchodów Bożego Narodzenia, ale stanowi jego centrum. Wszystko inne jest dodatkiem — potrzebnym, mogącym pomóc w spotkaniu z Jezusem, ale nie może przesłonić Tego, który jest najważniejszy.